تحلیل مفهوم «احسان» و کارکرد آن‌ در اخلاق پزشکی اسلامی

زمینه وهدف: احسان از جمله اصول اخلاقی است که آیات و روایات بسیاری بدان اختصاص یافته و آن را مورد تأکید قرار داده‌اند. پایبندی بدین اصل اخلاقی علاوه برآثار مفید فردی و اجتماعی، کارکردهای فراوانی در حوزه پزشکی دارد. پژوهش حاضر کوشیده است تا ضمن تبیین کارکردهای اصل احسان، آن را در شمار اصول مهم اخلاق پزشکی اسلامی تقریر نماید. روش: این پژوهش به روش توصیفی- تحلیلی، پس از تبیین مفهوم واژه احسان، آیات و روایات اسلامی در بارة احسان را مورد بررسی و تتبع قرار داده است. نتیجه‌گیری : نتایج به‌دست آمده حاکی از آن است که احسان از اصول مهم اخلاقی در آموزهای اسلامی است که در حرفه پزشکی کارکرد فراوان دارد از این‌رو می‌توان آن‌ را از اصول اخلاق پزشکی اسلامی به‌شمار آورد. انفاق به نیازمندان، معاشرت نیکو، مواسات، گشاده رویی، محبت و مهربانی، نیز از مصادیق احسان است که مراعات هر یک از آن‌ها در حوزه پزشکی می‌تواند تأثیر خدمات بهداشتی و درمانی را به‌نفع بیمار افزایش داده، درمان و مراقبت را تسهیل نماید و هنگامی‌که در ارائه خدمات درمانی به‌طور ناخواسته بیمار دچار آسیب و زیان ‌شود، اگر پزشک و درمانگر یا ارائه کننده مراقبت، واجد صلاحیت علمی وحذاقت لازم بوده، بدون اهمال و کوتاهی با اخذ رضایت و انگیزه خیرخواهانه نسبت به درمان بیمار اقدام نموده باشند، با استناد به قاعده «احسان»، مسؤولیت و ضمانی بر عهده نخواهند داشت.